We vroegen consumenten in onze online community wat ze van deze nieuwe overheidsmaatregel vonden. De discussies waren levendig maar werden gedomineerd door negativiteit. Kortom, de leden van de community waren boos en niet overtuigd dat deze monetaire “straf” het afwijzen van wegwerpplastic zou stimuleren.
Met een aantal verbeteringen kan de plastic toeslagmaatregel echter toch succesvol worden. Consumenten moeten zich bewust zijn van de maatregel (en de gevolgen ervan) en hebben tijd nodig om van nieuw gedrag een gewoonte te maken. Uit eerdere onderzoeken hebben we geleerd dat een beleidsmaatregel alleen acceptabel is als mensen erkennen dat er een probleem is dat opgelost moet worden en als de maatregel ‘proportioneel’ is ten opzichte van dat probleem. Met andere woorden, de maatregel moet effectief zijn in het oplossen van het probleem, maar ook eerlijk.
Consumenten zijn zich bewust van het plasticprobleem, maar waren niet op de hoogte van de nieuwe maatregel
Er was geen discussie over de negatieve gevolgen van plastic afval voor het milieu; de deelnemers vonden over het algemeen dat iedereen een rol zou moeten spelen in het beperken van plastic voor eenmalig gebruik. De weinigen die enigszins positief waren over deze opgelegde maatregel noemden dan ook de urgentie van de klimaatcrisis en dat elke maatregel om het milieu te helpen gezien moet worden als een positieve inspanning.
“Plastic is zo ongelooflijk slecht voor alles en iedereen. het gebruik van plastic moet echt worden verminderd of uitgebannen.” Hester, 53
“Ik vind het zelf wat overdreven, maar ik begrijp het wel. Uiteindelijk gaat het om het milieu en dus iedereen nu en in de toekomst.” Peter, 32
Velen waren zich er echter niet van bewust dat deze maatregel van kracht werd. Door een gebrek aan campagnes en communicatie vooraf vanuit de overheid waren consumenten mentaal en fysiek onvoorbereid en overrompeld door de maatregel. Met directe communicatie naar consumenten (bijvoorbeeld via campagnes op sociale media) kunnen consumenten leren hoe ze zich kunnen voorbereiden op een geleidelijke verandering van hun levensstijl.
Zonder een alternatieve verpakkingsoplossing zijn de extra kosten een ineffectieve oplossing
In theorie is deze maatregel bedoeld om het gebruik van herbruikbare plastic verpakkingen te bevorderen als alternatief voor plastic wegwerpverpakkingen. Deelnemers hebben echter gezegd dat ze dergelijke alternatieven in de praktijk vaak niet aangeboden krijgen. Levensmiddelenbedrijven moeten herbruikbare opties aanbieden om consumenten een keuze te geven. Zolang consumenten geen keuze hebben voor een alternatieve verpakking, zal deze maatregel niet effectief zijn.
“Je kunt als consument niet kiezen voor een plasticvrije optie.” Layla, 35
Hoewel consumenten worden aangemoedigd om hun eigen herbruikbare verpakkingen mee te nemen, vergt dit meer inspanning en planning van de consument. Net als bij herbruikbare boodschappentassen in plaats van plastic tassen, hebben consumenten tijd nodig om aan het idee te wennen en zal het tijd kosten voordat het een gewoonte wordt om hun eigen herbruikbare opties mee te nemen. In de tussentijd kunnen campagnes dienen als geheugensteuntjes voor consumenten, zodat ze niet vergeten om hun eigen herbruikbare bakjes mee te nemen.
Het is niet eerlijk dat alleen consumenten moeten betalen
Tegelijkertijd wordt het feit dat de eindgebruikers de kosten dragen voor plastic voedselverpakkingen, op een moment dat de prijzen zijn gestegen, als zeer oneerlijk ervaren.
“In de detailhandelsprijs is de plastic verpakking of zak al inbegrepen. Winkeliers zouden de prijzen moeten splitsen in plaats van te verhogen, als dat al mogelijk is.” Claudia, 59
Deelnemers stelden ook aan de orde hoe deze nieuwe maatregel mensen met een lager inkomen onevenredig benadeelt in vergelijking met mensen met een hoger inkomen. De toeslag op plastic verpakte producten kan bepaalde voedingsmiddelen voor sommigen onbetaalbaar maken, terwijl anderen het prijsverschil niet zullen merken.
“Het idee is goed, maar de uitvoering is erg slecht. Ik begrijp dat we plastic moeten verminderen, maar mensen laten zich echt niet tegenhouden door die 25 cent.” Ruud, 33
Gebrek aan transparantie over extra kosten
Momenteel vermelden sommige supermarkten de extra kosten voor plastic niet altijd apart op de kassabon. Dit maakt de extra kosten onoverzichtelijk. Deelnemers geven aan dat ze niet kunnen zien voor welke producten ze meer moeten betalen voor plastic en voor welke niet.
Tegelijkertijd is het onduidelijk wat er met de extra inkomsten gebeurt. De deelnemers hebben het gevoel dat winkeliers nu een geldig excuus van de overheid hebben om hun productprijzen verder te verhogen, waardoor winkeliers consumenten nog meer kunnen benadelen, terwijl ze ook geloven dat winkeliers de enige begunstigden zijn van de opgelegde maatregel.
“Persoonlijk denk ik dat het gewoon een andere manier is om extra inkomsten te genereren en de consument extra kosten op te leggen.” Liza, 27
Sommige deelnemers geloven dat het extra winst is voor fabrikanten.
“Daarnaast wordt al het geld dat verdiend wordt met de extra plastic toeslag allemaal in eigen zak gestoken door de fabrikant.” Ruud, 33
Idee voor verbetering: uitzonderingen voor gezonde opties en investeringen in de ontwikkeling van alternatieve materialen
Deelnemers suggereerden dat deze belasting niet zonder onderscheid op alle voedingsmiddelen moet worden geheven en dat gezonde voedingsmiddelen moeten worden vrijgesteld. Voorgesneden en verpakte groenten bijvoorbeeld, die veel handiger zijn en minder tot geen bereiding nodig hebben, zijn een laagdrempelige manier voor consumenten met weinig tijd om gezond te eten. Deelnemers vinden dat mensen niet ontmoedigd moeten worden om deze keuze te maken, en een vrijstelling zal mensen stimuleren om voor de gezondere keuze te gaan.
“Verplichte herbruikbare opties en je eigen spullen meenemen, prima. Maar ik heb ook al supermarktwaarschuwingen gezien dat voorverpakt voedsel dat je meteen kunt consumeren (zoals gesneden fruit) ook extra kost, en daar zijn geen alternatieven voor.” Micha, 42
Deelnemers vroegen zich ook af waarom de overheid winkeliers, bedrijven of de producenten van voedselverpakkingen niet aanspoort om producten te produceren en te verkopen met niet-plastic voedselverpakkingen. Deelnemers vinden dat er stimulansen nodig zijn dichter bij het begin van de voedselvoorzieningsketen om de productie van innovatievere materialen te bevorderen die minder schadelijk zijn voor het milieu.
Ongewenste gevolgen
De toeslag wordt gezien als een straf die niet effectief is in het grotere geheel en ook oneerlijk, vooral voor consumenten met een kleiner budget. Zolang er geen echt alternatief wordt geboden voor plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik, voelen consumenten zich bedrogen door het systeem.
Wilt u meer weten?
Neem contact met ons op om meer over onze resultaten te horen of om meer te weten over hoe wij uw bedrijf of product het beste kunnen helpen om consumenteninzichten te benutten.
